Khen Hay Chê?

Việt Nam mình hình như hơi dị ứng với việc bị chê, nhưng lại rất thích… chê người khác. Đó là điều mình kết luận được khi đọc báo, dạo blog và diễn đàn, cũng như trò chuyện với rất nhiều người từ trước đến nay. Đương nhiên không phải ai cũng thế, nhưng đó gần như là… xu hướng chung. Thế thì thích nghi với nó vậy. Mình vốn là một người thẳng thắn, nên chả tìm cách bịt mồm rọ miệng ai. Dù sao, sau một số bài học, mình rút ra được kinh nghiệm là đã chê thì phải biết chê sao cho đúng. Đúng ở đây bao gồm 2 yếu tố: đúng lý và đúng cách.

Đúng lý nghĩa là bạn phải cân đo đong đếm giữa đối tượng được phê bình và những người xung quanh, cùng lĩnh vực với họ. Sau đó, bạn phải xem xét hoàn cảnh, những nguyên nhân chủ quan và khách quan dẫn đến sự yếu kém đó – xuất phát từ bản thân, hay do những yếu tố bên ngoài tác động vào?

Đúng cách nghĩa là bạn phải trình bày làm sao cho thuyết phục, nhất là với số đông, để họ hiểu được cái lý phía trên. Tuy nhiên, ở cái “cách” này thì nặng phần chủ quan hơn là khách quan. Bởi khi bạn chê, những nhận định ấy dựa trên hiểu biết và kinh nghiệm của bạn, những người khác có thể không thân thuộc hay thậm chí… không hiểu. Thêm vào đó, sự yêu thích thái quá có thể che mắt con người. Ví như thần tượng của họ có mặc giẻ rách ra diễn thì họ vẫn công nhận đó là… tấm giẻ đẹp nhất trên đời! Đùa chút thôi.

Từng khen nhiều và chê cũng không ít, mình tự đánh giá những dòng mình viết ra tạo được một sự quan tâm không nhỏ, vì nếu viết bậy thì chả ai buồn vào đọc tiếp để giúp một thằng dở hơi thêm… lổi tiếng (muốn hay không, độ nóng của một blog vẫn được đo bằng lượt truy cập). Tuy nhiên, với bất kỳ entry nào của mình, cũng đều có những bất đồng nhất định. Mình cho rằng như vậy là thành công trong cách truyền đạt. Bởi nếu một bài viết mà ai cũng hài lòng, đó là một bài viết… vuốt đuôi và không có chút ấn tượng. Quy luật rất đơn giản: bạn không thể thỏa mãn tất cả, nhất là khi sở hữu cá tính mạnh. Giữa “cá tính” và “đầy đặn nhạt nhẽo”, mình vẫn chọn “cá tính”.

Nếu như bạn được… chê (vì nếu không thích ai, thường mình sẽ mặc kệ) và cảm thấy rằng điều đó chưa xác đáng, bạn có thể liên hệ trực tiếp với mình. Mình không khuyến khích tranh cãi trong blog này, nhưng trên tinh thần thảo luận thì ok. Rất hoan nghênh và đánh giá cao những ai hiểu các khuyết điểm của bản thân và tìm cách khắc phục chúng. Ngay chính bản thân mình cũng có nhiều tính xấu, và đang tu luyện dần dần đây. Con đường đời còn dài, nếu hoàn hảo quá sớm thì thật là… chán!